اثیر ویلچر رانی همگام و ناهمگام بر برخی از ویژگی های عملکردی و روانشناختی معلولین پاراپلژی

چکیده مهمترین فعالیت قابل اجرا برای افراد دچار آسیب نخاعی با فلج اندام تحتانی ویلچررانی می باشد. با توجه به تکنیک های همگام و ناهمگام ویلچررانی، هدف اصلی این پژوهش تعیین تاثیر تکنیک های همگام و ناهمگام ویلچررانی بر برخی از ویژگی های عملکردی و روانشناختی در آسیب دیدگان نخاعی پاراپلژی پس از 13 هفته آموزش و تمرین بود. که عبارتند از، تاثیر تکنیک های همگام و ناهمگام بر دقت وسرعت ویلچررانی، قدرت دست، شاخص های اسپیرومتری، دامنه حرکتی شانه و تنه، مقیاس های ذهنی rpe و efi و شاخص های کیفیت زندگی. روش شناسی:تحقیق حاضر نیمه تجربی (دارای دو گروه پیشو پس آزمون) بود. آزمودنی ها 28 نفر (19 مرد و 9 زن)که به صورت تصادفی جفت شده (بر اساس پیش آزمون 8 دقیقه ویلچررانی همگام) در دو گروه تمرین همگام و تمرین ناهمگام قرار گرفتند. نمونه ها پس از پر کردن فرم رضایت نامه و پرسشنامه اطلاعات فردی و ورزشی در این تحقیق شرکت کردند . برنامه تمرینی دو گروه به مدت 3 ماه بود که شامل سه جلسه 45 دقیقه ای در هفته می شد. تنها تفاوت تمرینی دو گروه به نوع ویلچررانی (همگام و ناهمگام) مربوط می شد. داده ها توسط تحلیل واریانس برای داده های تکراری بررسی آماری شدند. این تحقیق در سطح معناداری (p?0/.5) صورت گرفت. یافته ها: 1. دقت، سرعت و استقامت ویلچررانی: مقایسه تغییرات نشان داد که هر دو گروه در طی تحقیق پیشرفت معناداری در این سه متغییر وابسته داشتند (p?0/.5). تغییرات تعاملی سه گروه نیز به نفع ویلچررانی ناهمگام معنادار (p?0/.5) بود و نشان می داد که پیشرفت آنها در طی مطالعه بیشتر بوده است. تفاوت بین گروهی در دقت و سرعت معنادار و در استقامت غیر معنادار بود. به این صورت که در دقت و سرعت از ابتدا تا انتهای تحقیق گروه ویلچررانی همگام برتری داشت. ولی در استقامت در طی 3 ماه برتری اولیه گروه همگام از بین رفت و حتی گروه ناهمگام پیشی گرفت. نتایج مقیاس rpe در سرعت نشان داد که از نظر آزمودنی ها ویلچررانی سرعت همگام آسانتر از ویلچررانی ناهمگام است (p?0/05). هر دو گروه طی تمرینات از نظر rpe پیشرفت مشابهی داشتند (p?0/05). نتایج مقیاس rpe در استقامت نشان داد که از نظر آزمودنی ها در ابتدا ویلچررانی استقامت همگام و در پایان ویلچررانی استقامت ناهمگام آسانتر بود (p?0/05). 2. شاخص های fvc و fev1 اسپیرومتری: در این دو شاخص هر دو گروه طی مطالعه پیشرفت معنادار داشتند، ولی پیشرفت در گروه ویلچررانی ناهمگام بیشتر بود (p?0/05). 3. قدرت واستقامت عضلانی دست ها: در این دو شاخص هر دو گروه طی مطالعه به طور مشابهی پیشرفت معنادار داشتند (p?0/05). 4. دامنه حرکتی مفاصل شانه و تنه: در مجموع 10 شاخص انعطاف پذیری مورد بررسی قرار گرفت. در هر 10 شاخص هردو گروه پیشرفت معناداری نشان دادند(p?0/05). ولی در 4 شاخص خم کردن شانه، دور کردن شانه،نزدیک کردن شانه و چرخش تنه. گروه ویلچررانی ناهمگام پیشرفت بهتری داشت(p?0/05). 5. شاخص های کیفیت زندگی: در مجموع 10 شاخص کیفیت زندگی مورد بررسی قرار گرفت. در هر 10 شاخص هر دو گروه پیشرفت معنادار نشان دادند (p?0/05). در دو شاخص محدودیت روانی و سلامت روانی گروه ویلچررانی ناهمگام پیشرفت بیشتری نشان داد (p?0/05). 6. خودباوری و توانایی رویارویی با مشکلات آسیب نخاعی: در این دو شاخص هر دو گروه طی مطالعه پیشرفت معنادار داشتند، ولی پیشرفت در گروه ویلچررانی ناهمگام بیشتر بود(p?0/05). 7. شاخص های احساسات ناشی از ورزش: در مجمو 5 شاخص اندازه گیری شد. در هر شاخص هر دو گروه پیشرفت معناداری نشان دادند (p?0/05). نتیجه گیری: در این مطالعه دو گروه تجربی وجود داشت که تمرینات سه ماهه آنها از هر نظر مشابه و فقط از حیث ویلچررانی استقامت که حدود یک سوم برنامه را شامل می شد متفاوت بود. نتایج کلی حاکی از آن بود که هر دو برنامه تمرینی توانسته بودند در شاخص های جسمانی (دقت، سرعت، استقامت ویلچررانی، شاخص های fvc و fev1، قدرت، استقامت و انعطاف پذیری مفاصل) پیشرفت ایجاد کنند. آزمودنی ها همچین به طور ذهنی در شاخص های rpe، efi، خودباوری و کیفیت زندگی نیز پیشرفت کردند. به هر حال، در شاخص های استقامتی پیشرفت گروه ناهمگام بطور معناداری بیشتر بود. افراد بطور طبیعی در مسافت های کوتاه متمایل به ویلچررانی همگام هستند. نتایج تحقیق حاضر از گنجاندن برنامه استقامتی ویلچررانی ناهمگام در برنامه تمرینی آسیب دیدگان نخاعی حمایت می کند.